به نقل از «ایسنا»

پته دوزی؛ هنری در حال فراموشی

تاریخ انتشار: ۳ اردیبهشت ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۵۸۹۷۸۹

ایسنا/قم یک هنرمند عنوان کرد: پته دوزی به عنوان یکی از هنرهای اصیل و با ارزش که ریشه در تاریخ گذشته مردم کرمان دارد امروزه در حال نابودی است و با ادامه این روند در آینده‌ای نه چندان دور فقط یاد و نامی از این هنر به جای خواهد ماند.

هنرهای سنتی ریشه در گذشته دارد و حفظ و بقای آن‌ها در واقع تداوم سنت‌ها و ارزش‌های تاریخی و فرهنگی جامعه ما است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

آنچه به حیات هنرهای اصیل و سنتی کمک می‌کند در وهله اول معرفی و آشنایی نسل جوان با هنرهای اصیل و سنتی سراسر کشور است و بعد روزآمدی و کاربردی کردن آن‌ها متناسب با سلیقه جامعه امروز است.

 هنرهای سنتی و صنایع دستی، امروزه می تواند در کنار جاذبه های تاریخی کشور عامل مهمی برای شناساندن فرهنگ و تمدن ایرانی و جذب گردشگران باشد.

در این گفت‌وگو هنرمند فعال در رشته پته دوزی (سوزن دوزی) از سابقه فعالیت هنری خود و آنچه باید از این هنر بدانیم می گوید.

ایسنا- خودتان را معرفی کنید؟

مریم براتی والیجردی هنرمند فعال در رشته پته دوزی هستم. در مقطع لیسانس در رشته طراحی و تکنولوژی دوخت مشغول به تحصیل شدم و در حال حاضر دانشجوی کارشناسی ارشد در رشته صنایع دستی هستم. به طور کلی در زمینه طراحی، دوخت لباس و رو دوزی‌های سنتی فعالیت دارم و بیش از سه سال است که هنر پته دوزی را به شکل جدی دنبال می‌کنم.

ایسنا- در رابطه با پیشینه هنر پته دوزی به عنوان یکی از سوزن دوزی‌های اصیل ایرانی توضیح دهید؟

سوزن دوزی یکی از هنرهای ایرانی و پته دوزی به عنوان یکی از سوزن دوزی‌های زیبا و با ظرافت و هنر دستی زنان دختران کرمانی و جزئی از صنایع دستی ایران است و با نام‌هایی چون فطه دوزی یا سلسله دوزی نیز شناخته می‌شود. این هنر در عهد شاهان قبل از صفویه و اوج این هنر را طبق سفرنامه شاردن در دوران صفویه در کرمان می توان یافت.

ایسنا- ابزار و مواد اولیه مورد نیاز برای خلق یک اثر پته دوزی چیست؟

هنرمندان پته دوز با استفاده از سوزن مخصوص پته و نخ های رنگین پشمی نقش های اصیل ایرانی چون شمسه، سرو، لچک و ترنج و ... بر زمینه پارچه دست بافی به نام عریض یا شال که از کرک بز تهیه شده است می دوزند.

ایسنا- روند انجام کار (مراحل تولید) برای خلق یک اثر پته دوزی چگونه است؟

برای پته دوزی ابتدا پارچه زمینه (شال) را رنگ بندی می کنند سپس عملیات رنگرزی را روی پارچه خام انجام می‌دهند و با استفاده از روش گرته زنی یا مهرهای چوبی نقش های سنتی ایرانی را بر روی پارچه زمینه نقش می زنند؛ در گذشته گرته زنی به صورت دستی انجام می‌شد اما امروزه به شکل کارگاهی انجام می شود.

مرحله بعدی دوخت پته است و این دوخت‌ها با توجه به طرح و نقش پته انتخاب می‌شوند. از اصیل‌ترین دوخت‌ها می توان به خط دوزی، متن دوزی، آب دوزی یا پتک دوزی، نگین دوزی و برگ دوزی اشاره کرد.

ایسنا- وضعیت این هنر در حال حاضر در کشور به چه صورت است و اقبال عمومی نسبت به این هنر در چه وضعیتی قرار دارد؟

پته دوزی به عنوان یکی از هنرهای اصیل و با ارزش که ریشه در تاریخ گذشته مردم کرمان دارد امروزه در حال نابودی است و با ادامه این روند در آینده‌ای نه چندان دور فقط یاد و نامی از این هنر به جای خواهد ماند.

واردات سوزن دوزی های خارجی از هند و پاکستان و قیمت پایین آن ها، همچنین افزایش هزینه دوخت پته به دلیل بالا رفتن قیمت مواد خام مورد نیاز سبب بالا رفتن قیمت فروش آن و در نتیجه کم رونق شدن بازار تولید و فروش بازار این هنر دستی و عدم اقبال عمومی مردم به خرید آثار پته دوزی و رکود این هنر شده است.

ایسنا- در خصوص ظرفیت صادرات این هنر توضیحی داشته باشید؟

امروزه برای بالا بردن ظرفیت صادرات و رونق دادن بازار فروش پته باید این رودوزی سنتی را متناسب با سلیقه جامعه امروز، کاربردی کرد. با خارج کردن پته از فرم سنتی خود و ایجاد تغییرات کوچکی در طراحی نقوش آن می توان کاربرد بیشتری به این هنر داده و آن را در سبد کالای مصرفی خانوار گنجاند. استفاده از این هنر در طرح های جدید و کاربردی از قبیل لباس، آباژور، اکسسوری های مورد علاقه نسل جوان و ... می تواند سبب شود هنر پته دوزی جایگاهی ویژه در بازارهای داخلی باز کرده و زمینه صادرات و ورود این هنر به بازارهای جهانی را فراهم آورد.

ایسنا- بازار این هنر در کشور تا چه میزان مورد قبول هنرمندان است؟

متاسفانه امروزه به علت دستمزد پایین هنرمندان پته دوز و سوء استفاده واسطه‌ها، بانوان جوان تمایلی به صرف وقت زیاد برای دوخت پته ندارند و این هنر سنتی توسط اقلیت های مهاجر به خصوص افاغنه انجام می‌شود که آشنایی کاملی با دوخت های اصیل پته ندارند و این هنر را به سبک سوزن دوزی افغانی و گلدوزی انجام می‌دهند که عدم مهارت و تجربه کافی این دوزندگان باعث خدشه دار شدن اصالت و کیفیت پته به عنوان میراث ایرانی و ضعف بازار فروش این هنر گران‌بها شده است.

ایسنا- چه مشکلاتی بر سر راه هنرمندان این رشته وجود دارد؟

یکی از مشکلات هنرمندان پته دوز، گران بودن مواد اولیه پته، انحصاری بودن این هنر به شهر کرمان و دسترسی دشوار به مواد اولیه است همچنین اکثر هنرمندان پته دوز اطلاعات کافی در مورد چگونگی فروش، تولیدات کاربردی و جذب بازار فروش ندارند و تولیدات با ارزش این هنرمندان توسط واسطه‌ها که رابط بین هنرمندان و مصرف کنندگان است با قیمت بسیار پایین خریداری می شود و این سبب بی رغبتی و رکود بازار پته دوزی شده است.

بنابراین دولت به عنوان نهاد مسوول می تواند برای رفع مشکلاتی که بر سر راه این هنر قرار گرفته است با فراهم نمودن مواد اولیه ارزان و ایجاد شرکت های تعاونی و کارگاه‌های آموزشی و بیمه کردن هنرمندان از آنها حمایت کند و نمایشگاهی جهت عرضه مستقیم این سوزن دوزی ها به مردم سایر استان ها و کشورها برپا کند.

هنرمندان پته دوز نیز باید آشنایی ها و آموزش های لازم را در خصوص این هنر اصیل ایرانی داشته باشند تا بتوانند زمینه کار آفرینی در این هنر را فراهم آورند.

ایسنا- وضعیت آموزش هنر پته دوزی در راستای توسعه و زنده نگه داشتن این هنر برای نسل های آینده چگونه است؟

با توجه به این که هنر پته دوزی در شهر کرمان به عنوان هنر بومی شناخته شده و این امر باعث عدم آشنایی مخاطبان به ویژه نسل جوان با این هنر شده است. شناخت و زنده نگه داشتن این هنر با مشارکت شبکه های اجتماعی و رسانه های جمعی، همچنین راه اندازی یک سایت در حوزه تجاری پته‌دوزی قابل انجام است. توسعه این هنر نیز از طریق سازمان های فنی و حرفه‌ای در سراسر کشور و ورکشاپ های آموزشی پته دوزی در سطح استان ها قابل انجام است.

انتهای پیام

منبع: ایسنا

کلیدواژه: صنایع دستی و هنرهای سنتی پته دوزي استانی اجتماعی استانی ورزشی اخبار ورزشی خوزستان استانی اقتصادی استانی فرهنگی و هنری عيد فطر عید سعید فطر تيم فوتبال استقلال خوزستان استانی اجتماعی استانی ورزشی استانی اقتصادی اخبار ورزشی خوزستان هنرهای اصیل سوزن دوزی ها هنر پته دوزی مواد اولیه

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۵۸۹۷۸۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

مظلوم‌تر از تئاتر، موسیقی اصیل ایرانی است/ تخصیص یارانه دولتی برای سفره فرهنگی مردم

به گزارش خبرنگار فرهنگ و جامعه خبرگزاری علم و فناوری آنا،‌ کنسرت «اشعار نو از نغمه‌های کهن» در نوزدهمین شب موسیقی فرهنگسرای ارسباران در شب‌های پنج شنبه و جمعه، ۶ و ۷ اردیبهشت ماه ۱۴۰۳ برگزار شد. در این کنسرت که به سرپرستی محمدرضا برزین و خوانندگی صادق شیخ زاده اجرا شد، تصنیف‌ها و قطعات پیش در آمد اصفهان، شاه ختایی، پنبه جاری، المنت و لله، کهربا، نخجیر، ریشه در خاک، حریم یار، کردی و آفتابکاران با آهنگسازی علی اصغر بهاری، محمد رضا برزین، صادق شیخ زاده و قطعاتی با ملودی‌های قدیمی و محلی بر اساس اشعاری ازهوشنگ ابتهاج، فریدون مشیری، فاضل نظری، علی حاتمی، حامد عسگری و اشعار محلی اجرا شد.

صادق شیخ زاده خواننده درباره این کنسرت گفت‌وگویی با خبرگزاری آنا انجام داده که مشروح آن را می‌خوانید:

لطفا درباره جزییات این کنسرت برایمان توضیح بدهید .

کنسرت نغمه‌های کهن یا اشعاری نو از نغمه‌های کهن یک اجرای دغدغه انگیز برای شنیده شدن نغمه‌های با اصالت است، آنچه که امروزه بیشتر مردم در ارتباط با گذشته با آن در ارتباط هستند. تمام تلاشمان این بود که بتوانیم در قالب یک موسیقی اصیل به بازخوانی نغمه‌هایی بپردازیم که برگرفته از موسیقی فولکلور، موسیقی دستگاهی یا برگرفته از رسوم و آیین‌های مناطق مختلف  هستند تا با اشاعه آنها مردم شعر تازه بشنوند و فضایی تداعی کنیم که اگر چه به جهت کلامی به مردم نزدیکتر است، اما ممکن است نغمه‌های آن در طول سالیان سال فراموش شده باشد.

چطور شد در فرهنگسرای ارسباران اجرا رفتید؟

از سویی به جهت حمایت‌های فرهنگسرای ارسباران و اینکه تصمیم گرفتیم جایی اجرا برویم که مردم هم قدرت خرید داشته باشند و بتوانند در این کنسرت شرکت کنند و خوشبختانه استقبال هم از کنسرت خوب بود به طوریکه یک سانس را به دو سانس در دو شب رساندیم ، امیدواریم این استقبال ادامه پیدا کند و بتوانیم در روزهای دیگر هم اجرا داشته باشیم

درباره قطعات و سازندگان آن هم برایمان توضیح دهید؟

اجرا توسط قطعات تنظیم و یا ساخته شده محمدرضا برزین اتفاق می‌افتد که نوازنده خوبی در ساز سه تار است، سنتور را سوها شمعدانی،‌عود آناهیتا نصیریان، سازهای کوبه‌ای پویان توکلی ، تنبک امیرحسین تات و ساز سه تار با مسعود صادقی است.

با توجه به مبالغ بالای کنسرت‌ها در این ایام، چقدر قدرت خرید مردم و حضور عموم برای شرکت در این کنسرت برایتان اولویت داشت؟

در واقع این نکته برایمان حائز اهمیت بود، چقدر هم خوب است که دولت و حاکمیت بخشی از هزینه‌های کنسرت‌ها را تقبل کند. بدون تعارف این تعداد کنسرتی که هر شب در کشور برگزار می‌شود اگر بخشی از هزینه‌ها را هم دولت بدهد، خیلی استقبال چشمگیر می‌شود، بنابراین سر سفره فرهنگی مردم باید یارانه‌های دولتی با حمایت‌هایی این چنین داشته باشیم که خوشبختانه ما توانستیم از آن برخوردار شویم.

ما امروز می‌بینیم که حتی خواننده‌های شهیر موسیقی ایرانی روی به موسیقی‌های الکترونیک و موسیقی‌های غیر ایرانی می‌آورند، حتی به نظر من آن موسیقی‌ها موسیقی‌های پاپ نیست همانطور که بهتر از من می‌دانید موسیقی پاپ موسیقی مردمی هست بنابراین یک موسیقی می‌تواند موسیقی کلاسیک باشد، فولکلور باشد حتی سنتی باشد به خاطر فرم اجرا ولی پاپ تلقی شود، یعنی جمیع مردم با آن احساس نزدیکی کنند، حتی این موسیقی‌هایی که توسط بعضی از خواننده‌ها اجرا می‌شود و به روی صحنه می‌رود موسیقی‌های پاپ نیستند.

البته برخی هم موسیقی خاص هستند، موسیقی که در ژانر موسیقی الکترونیک، موسیقی کلاسیک، حتی موسیقی کلاسیک غربی است ولی باز این حرف به این منظور و به این مفهوم نیست که آن‌ها نباید باشد چرا آنها هم باید باشند، اما اقبال صد درصدی خوانندگان موسیقی اصیل ایرانی به آن موسیقی‌ها منجر به این می‌شود که این سمت ما خیلی خالی باشیم ما خیلی تنها و معدود باشیم امروزه شما می‌شنوید که توسط یک سلسله از هنرمندان عزیز و گرامی ابراز نگرانی درباره تئاتر وجود دارد،‌ این هم به جا است اما واقعا باید بگویم که مظلوم‌ تر از تئاتر، موسیقی اصیل ایرانی است حتی موسیقی سنتی هم نه، موسیقی اصیل ایرانی.

متأسفانه به دلیل ذائقه‌ای که توسط عده‌ای بین مردم ایجاد شده، دافعه نسبت به سازهایی چون سه تار، سنتور،‌عود، سازها کوبه‌ای و آواز ایرانی ایجاد شده است، در صورتی که اینها شاخه‌های موسیقی اصیل ایرانی هستند. 

شما سالهاست که در عرصه آواز ایرانی فعالیت می‌کند، دراین باره چه تجربیاتی دارد و برایمان بگویید.

به عنوان کسی که برنامه های مختلف داشته‌ام می‌گویم، که اتفاقاً مردم در مناسبت‌های آیینی خودشان بسیار هم علاقمند این موسیقی و آواز‌ها هستند، اگر این آواز‌ها درست طراحی شود برای لحظات خلوت آدمی فوق العاده است.

ما انسان‌ها دارای حالت‌های مختلف، متنوع و گوناگونی به جهت روانی هستیم و برای هر کدام از این حالت‌ها موسیقی خاص خود را طلب می‌کنیم و مثل یک نوع تغذیه روحی است، به همین دلیل ما به تمام فرهنگ‌ها که از دل فرهنگ خودمان بیرون می‌آید ادای دین می‌کنیم و به آن اصالت می‌دهیم و در این مواجهه هم نیاز داریم که هر کدام از آنها را مصرف کنیم اتفاقاً موسیقی جدی هم موسیقی مصرفی است، اما موسیقی مصرف شده برای حالات خاص آدمی و هر آدمی البته حالات خاص خودش را دارد اما این طیف حالت‌ها از چند گونه بیرون نیست و من امیدوارم که این نوع اجراها مورد حمایت قرار بگیرد.

بنابراین اگر حمایت درستی صورت گیرد، اقبال مردمی هم زیاد می‌شود و ما با فوجی از مخاطب روبه رو می‌شویم، در حال حاضر کنسرت‌هایی که در سالن‌های مجلل برگزار می‌شوند که بعضا حتی استانداردهای ابتدایی موسیقی را هم ندارند. ما سالن تخصصی اجرای کنسرت کم داریم اما هستند اندازه‌ای که کارمان راه بیافتد.

انتهای پیام/